Sớm vận hành thí điểm Cửa khẩu thông minh Việt Nam - Trung Quốc: Bước tiến hiện đại hóa quản lý biên giới

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng và nhu cầu mở rộng thương mại xuyên biên giới ngày càng tăng, việc thiết lập các cửa khẩu thông minh giữa Việt Nam và Trung Quốc đã trở thành một chủ trương quan trọng của quốc gia. Tại các hội nghị, họp bàn liên ngành vừa qua, lãnh đạo Hải quan, UBND tỉnh Lạng Sơn và các sở, ngành liên quan nhất trí đẩy nhanh tiến độ triển khai các đề án cửa khẩu thông minh, với mục tiêu sớm đưa các mô hình thí điểm vào vận hành chính thức.

Hữu Nghị được chọn làm cửa khẩu vận hành thông minh.

Cửa khẩu thông minh - “Đòn bẩy” thương mại và logistics

Cửa khẩu thông minh mang lại những tác động tích cực rõ rệt cho hoạt động xuất nhập khẩu và vận tải biên giới. Việc áp dụng công nghệ hiện đại trong kiểm soát biên giới không chỉ giúp rút ngắn thời gian thông quan mà còn làm tăng công suất khai thác hàng hóa và phương tiện lưu thông qua cửa khẩu. Thực tế tại các điểm cửa khẩu như Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan, ngay trong giai đoạn triển khai thí điểm, hàng hóa hai chiều đã lưu thông thông suốt hơn, đem lại hiệu quả ngay trong ngày đầu tiên thử nghiệm. Điều này phần nào phản ánh rõ lợi ích tức thì của việc ứng dụng giải pháp thông minh vào quản lý biên giới.

Bên cạnh hỗ trợ doanh nghiệp logistics, việc thí điểm vận chuyển hàng hóa hai chiều qua các tuyến chuyên dụng tại cửa khẩu Tân Thanh cũng giúp giảm từ 20-25% thời gian thông quan so với các phương thức truyền thống. Giảm thời gian chờ đợi đồng nghĩa với chi phí vận tải và logistics được tiết kiệm đáng kể, từ đó tăng tính cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường Trung Quốc và ngược lại. Tác động kép của mô hình cửa khẩu thông minh thúc đẩy chuỗi cung ứng linh hoạt hơn, giảm ùn ứ phương tiện, thúc đẩy xuất khẩu, và tạo thuận lợi lớn cho thương mại xuyên biên giới.

Cửa khẩu thông minh ứng dụng AI, QR code và xác thực sinh trắc học.

Cửa khẩu thông minh có gì đặc biệt?

Điểm đặc biệt nhất của cửa khẩu thông minh là việc ứng dụng công nghệ cao và quy trình số hóa vào mọi khâu kiểm soát biên giới. Theo đó, các hệ thống thông minh sẽ triển khai những thành phần công nghệ quan trọng như:

• Tự động hóa thủ tục hải quan và kiểm tra an ninh, ứng dụng hệ thống AI nhận diện phương tiện, con người, và dữ liệu hàng hóa.

• Kết nối dữ liệu liên ngành, cho phép các cơ quan Hải quan, Biên phòng, Quản lý thị trường, và các bên liên quan chia sẻ thông tin xuyên suốt, tiết kiệm thời gian và giảm rủi ro sai sót do xử lý thủ công.

• Ứng dụng 5G, QR code và xác thực sinh trắc học, giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và tăng tính minh bạch trong các bước kiểm tra, từ khai báo điện tử đến kiểm tra trực tiếp.

• Làn vận chuyển chuyên dụng và hệ thống giám sát thông minh, cho phép phương tiện và hàng hóa tiếp cận cửa khẩu liên tục, hạn chế ùn tắc giao thông biên giới, đồng thời hỗ trợ quản lý theo thời gian thực.

Những công nghệ này tạo ra trải nghiệm thông quan nhanh, chính xác và giảm đáng kể tình trạng chờ đợi trong các giờ cao điểm, giúp bên quản lý cũng như người tham gia vận tải đạt hiệu suất cao hơn nhiều so với mô hình truyền thống.

Mục tiêu của cửa khẩu thông minh trong tương lai

Trong tương lai gần, các cơ quan chức năng đặt ra nhiều mục tiêu cho cửa khẩu thông minh, cụ thể như:

• Tăng gấp đôi năng lực thông quan: Việc áp dụng hệ thống số hóa và tự động hóa sẽ giúp năng lực xử lý hàng hóa qua cửa khẩu tăng lên từ 2-3 lần vào năm 2027, tiến tới 4-5 lần vào năm 2030 so với hiện tại. Điều này không chỉ giảm thời gian chờ đợi cho các phương tiện mà còn mở rộng quy mô thương mại biên giới.

• Phát triển mô hình vận tải không người lái: Một trong những định hướng dài hạn là vận hành các phương tiện giao thông tự động giữa các khu vực cửa khẩu, đặc biệt là trong những điều kiện đặc thù như dịch bệnh hoặc biến động thị trường, nhằm hạn chế phụ thuộc vào nguồn lực con người và gia tăng tính liên tục của chuỗi logistics.

• Hỗ trợ mục tiêu hội nhập khu vực: Cửa khẩu thông minh là một phần của chiến lược mở rộng hợp tác trong khuôn khổ ASEAN và với Trung Quốc, tạo điều kiện cho thương mại, du lịch, và giao lưu nhân dân phát triển sâu rộng hơn. Việc rút ngắn thời gian và chi phí thông quan giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận nhanh hơn với thị trường rộng lớn của Trung Quốc và các nước láng giềng, thúc đẩy xuất khẩu sang những thị trường mới.

• Tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia: Thí điểm cửa khẩu thông minh góp phần quan trọng vào nỗ lực số hóa quốc gia, hỗ trợ các mục tiêu lớn hơn như phát triển hạ tầng số, dữ liệu quốc gia, và cải thiện môi trường kinh doanh thông qua các dịch vụ công trực tuyến.

Tóm lại, việc sớm triển khai mô hình cửa khẩu thông minh giữa Việt Nam và Trung Quốc không chỉ mang lại hiệu quả thiết thực trong ngắn hạn mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình hiện đại hóa toàn diện hệ thống quản lý biên giới và thúc đẩy thương mại song phương. Đây là bước đi chiến lược trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập sâu rộng, và tiếp tục nâng cao hiệu quả logistics cho doanh nghiệp trong nước.

Dương Nguyễn

ECUS là giải pháp phần mềm khai hải quan điện tử chuyên nghiệp của Công ty Thái Sơn. Phần mềm giúp tối ưu hóa quy trình thông quan, giảm thiểu thủ tục giấy tờ, tăng tính minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý hàng hóa. Khi công nghệ được tích hợp đồng bộ từ khâu khai báo đến khâu kiểm soát tại cửa khẩu, doanh nghiệp sẽ hưởng lợi từ môi trường thương mại thuận lợi hơn, còn cơ quan quản lý nhà nước có thêm công cụ để giám sát hiệu quả.

Để biết thêm thông tin chi tiết về phần mềm ECUS, xin vui lòng liên hệ Trung tâm dịch vụ khách hàng - Hotline 1900 4767 - 19004768 để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết.

Các tin tức liên quan:

• Thái Sơn đồng hành cùng Thuế TP. Hà Nội hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai